Je bent moe, je wilt graag in bed gaan liggen en slapen. Je lijf voelt stijf en bewegen doet zeer. Je voelt je opgejaagd en slaapt slecht. Herken je dit, dan is het misschien verstandig om je huisarts te vragen je te laten testen op een schildklieraandoening. Heb jij het aan je schildklier?

Miljoenen mensen over de hele wereld hebben een schildklieraandoening zoals een vergrote schildklier (struma), goed- of kwaadaardige schildklierknobbels of een overactieve schildklier. Sommige schildklieraandoeningen kunnen worden behandeld met medicijnen. Bij andere is een operatie noodzakelijk.

Wat doet de schildklier?

De schildklier zit onderin aan de voorkant van je hals, vlak voor je luchtpijp en het heeft de vorm van een vlinder gevormd door twee kwabben die verbonden zijn door een bruggetje van schildklierweefsel. Je ziet of voelt de schildklier in principe niet, behalve wanneer de klier opzet dan ontstaat er een zwelling in de hals. Dit wordt ook wel struma of krop genoemd. Bij andere schildklieraandoeningen ontstaat er niet altijd een zichtbare zwelling.

De schildklier produceert belangrijke hormonen, te weten thyroxine en T3. Via de afgifte van deze schildklierhormonen aan het bloed, regelt de schildklier een behoorlijk aantal processen zoals:

• Stofwisseling
• Hart- en ademhalingsfrequentie
• Energieverbruik
• Warmteproductie
• Groei.

Als alles goed verloopt, maakt de schildklier de juiste hoeveelheid hormonen aan. Maar het komt ook vaak voor dat hij te veel of juist te weinig hormonen produceert.

Wanneer de schildklier te traag werkt, wordt dit hypothyreoïdie genoemd. Dan worden er te weinig hormonen geproduceerd en werkt het lichaam op een laag pitje. Omdat de aandoening zich langzaam ontwikkelt, leidt dit in eerste instantie tot vage klachten. Uiteindelijk kun je zwaarder worden, je vermoeid voelen en gevoeliger worden voor kou.

Wanneer de schildklier te actief is, worden er meer schildklierhormonen aangemaakt dan het lichaam nodig heeft. Het gevolg is dan dat je gewicht verliest, een versnelde hartslag hebt en zeer gevoelig voor warmte wordt. De medische benaming voor deze klier is het thyroïd.

Symptomen van een niet goed werkende schildklier

Symptomen van een te traag werkende schildklier

Deze aandoening ontwikkelt zich langzaam waardoor het in eerste instantie tot vage klachten leidt.
De meest voorkomende symptomen van een te trage thyroïd zijn:

• Een tragere hartslag
• Traagheid in bewegen, denken en praten
• Een hese, schorre of krakerige stem
• Concentratiestoornissen
• Depressieve gevoelens
• Kouwelijkheid
• Droge huid
• Obstipatie
• Struma of krop (een vergrote schildklier)
• Gewichtstoename
• Verminderde eetlust.

Symptomen van een te snel werkende schildklier

Wanneer het thyroïd te snel werkt (hyperthyreoïdie) werkt het lichaam op volle toeren.
De meest voorkomende symptomen van een te snel werkende schildklier zijn:

• Hartkloppingen
• Nerveuze gejaagdheid
• Klamme handen
• Overmatig transpireren
• Diarree
• Gewichtsverlies
• Toenemend hongergevoel
• Uitpuilende ogen.

Wat is de oorzaak van een schildklierprobleem?

We hebben allemaal een schildklier dus we kunnen allemaal last krijgen van een niet goed werkende schildklier. Bij 70 tot 80% van de patiënten met hyperthyreoïdie is de ziekte van Graves de oorzaak. Dit is een auto-immuunziekte die ook wel eens de ziekte van Graves-Basedow wordt genoemd en die met name de schildklier aantast.

Bij een snel werkende schildklier kan een afwijking van het immuunsysteem de oorzaak zijn, waardoor een eiwit ontstaat dat de schildklier aanzet tot het aanmaken van extra thyroxine. Ook een ontstoken thyroïd kan de oorzaak zijn van zowel een trage schildklier als een snelwerkende schildklier.

Mensen met hyperthyreoïdie hebben vaak een familiaire aanleg waarbij antistoffen de schildklier stimuleren om meer hormonen aan te maken. Een andere oorzaak voor een overactieve schildklier is het zogenaamde ‘toxisch kroppen’, waarbij warme knobbels in de schildklier te snel werken. Maar hyperthyreoïdie kan bij mensen met een krop ook uitgelokt worden door een teveel aan jodium.

Risicofactoren schildklierproblemen

Er bestaan enkele factoren die het risico op het ontwikkelen van een schildklieraandoening kunnen vergroten. Dit zijn onder andere:

• Leeftijd is een risicofactor in die zin dan mensen die ouder zijn dan vijftig jaar een groter risico op een schildklieraandoening hebben.
• Vrouwen hebben 6 tot 7 keer meer kans om een schildklieraandoening te ontwikkelen dan mannen.
• Wanneer er familieleden zijn die een schildklieraandoening hebben dan is er een verhoogd risico op het krijgen van zo’n aandoening.
• Wanneer je rookt, of wanneer je hebt gerookt, heb je een verhoogd risico op het ontwikkelen van een auto-immuunziekte aan deze klier.
• Jodiumtekort in het voedsel is een risicofactor maar dat speelt voornamelijk in ontwikkelingslanden.
• Ook het gebruik van bepaalde medicijnen is een risicofactor.

Bronnen: Thuisarts, Schildklier Organisatie Nederland en Gezondheid en Wetenschap