In ons land hebben bijna 400.000 mensen COPD en komt daarmee op de zesde plaats van ziektes die de hoogste sterfte in Nederland veroorzaken. Daarnaast hebben zo’n 300.000 mensen een groot risico op COPD, zonder dat ze het zelf weten. Wat is COPD en waardoor krijg je COPD?

Wat is COPD?

Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is een chronische en langzaam progressieve longaandoening, een langdurige blijvende longziekte met vernauwing van de luchtwegen. Het ademhalen gaat moeilijker omdat de longen beschadigd zijn. De longen kunnen niet voldoende zorgen voor een goede ademhaling.

COPD is een verzamelnaam voor twee longaandoeningen: chronische bronchitis en emfyseem. Chronische bronchitis is een chronische ontsteking van de bronchiën (bronchiën zijn de vertakkingen van de luchtpijp naar de longen) en vernauwing van de luchtwegen. Daardoor maakt het lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger.

Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in het bloed terechtkomt en dat we de afvalstoffen weer uit kunnen ademen. Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor kan je het benauwd krijgen.

Oorzaken van COPD

Roken

COPD is een ziekte die wordt veroorzaakt door een langdurige beschadiging van luchtwegen en longen. Deze beschadiging komt meestal door een prikkeling die wordt veroorzaakt door roken. Hiermee is roken dan ook één van de belangrijkste oorzaken van COPD. Ook wanneer je al geruime tijd gestopt bent met roken dan heb je nog steeds een verhoogd risico op COPD. En helaas geldt dit ook voor mensen die jaren hebben meegerookt. Ongeveer 9 van de 10 COPD patiënten zijn rokers of ex-rokers.

Het chronisch inademen van schadelijke stoffen zoals tabaksrook veroorzaakt een ontstekingsproces in de longen. Als deze ontsteking lang aanhoudt, kunnen mensen last krijgen van vervolgreacties. Denk aan kortademigheid, benauwdheid en slijm ophoesten.

Maar COPD komt dus ook voor bij mensen die nog nooit hebben gerookt. COPD kan namelijk ook veroorzaakt worden door:

Stoffen

Bij zo’n 15% van alle patiënten is langdurige blootstelling aan giftige stoffen of kleine stofdeeltjes de oorzaak van COPD. Dit kan onder andere gebeuren tijdens het werk. Het kan om verschillende stoffen gaan, zoals houtstof, chemische stoffen, asbest, maar ook uitlaatgassen en fijnstof.

Astma en longontstekingen

Ook slecht behandelde astma kan uiteindelijk tot COPD leiden, net als het hebben van veel longontstekingen. In beide gevallen ontstaat er langzaam lichte schade aan de longen, waardoor ze uiteindelijk niet meer functioneren zoals het zou moeten.

Erfelijke ziekte

In sommige gevallen is een (erfelijke) ziekte de oorzaak van COPD. In de meeste gevallen gaat het dan om ziektes waarbij er veel klachten aan de luchtwegen zijn, waardoor die longen steeds opnieuw beschadigd raken. Denk bijvoorbeeld aan regelmatige acute bronchitis maar ook de erfelijke ziekte alpha-1 kan een oorzaak van COPD zijn. Alpha-1 is een zeldzame, erfelijke longziekte die veroorzaakt op haar beurt weer allemaal verschillende andere ziektes, waaronder de chronische COPD.

Symptomen van COPD

In het begin zijn er geen of bijna geen klachten en dat is een van de redenen waarom het vroegtijdig opsporen van COPD zo moeilijk is. De symptomen van COPD kunnen zijn:

• Hoesten
  Chronisch hoesten, is een hele bekende klacht van COPD. Dit kan gedurende de hele dag zijn maar ook alleen in de ochtend bij het wakker worden. De typische hoest bij beginnende COPD, wordt door veel mensen ook wel een rokershoestje genoemd.
• Benauwdheid
  Veel mensen met COPD hebben last van benauwdheid. Dit kan veroorzaakt worden door slijm in de luchtwegen, waardoor de luchtwegen verstopt raken en het ademhalen wordt bemoeilijkt. De benauwdheid kan ook samenhangen met de verminderde elasticiteit van de luchtwegen of met de schade aan de longblaasjes. Hierdoor is er een tekort aan zuurstof in het bloed waardoor je je benauwd voelt. Deze klachten kunnen ook erger worden door bijvoorbeeld een infectie.
• Kortademig
  Kortademigheid is ook één van de symptomen van COPD vooral bij inspanning en het wordt ook erger met de jaren. Kortademig zijn betekent dat je snel buiten adem bent en dan de neiging hebt om naar lucht te happen. Wie kortademig is, gaat vaak hijgen. Dit komt omdat het voelt alsof een deel van je longen dichtzit en je daardoor korte ademteugen neemt. Een piepende ademhaling komt ook voor. Dat klinkt dan zoals als een ballon waaruit iemand langzaam lucht laat ontsnappen.
• Andere symptomen
  Andere symptomen kunnen zijn vermoeidheid, het hebben van weinig spierkracht en gewichtsverandering.

Levensverwachting bij COPD

Helaas is het niet mogelijk om van COPD te genezen. Echter een gezonde manier van leven en een goede behandeling kunnen een positieve invloed hebben op het verloop van deze ziekte. Hoe oud iemand met COPD wordt, dat is moeilijk te zeggen omdat dit per persoon en per situatie verschillend is. Wel is de levensverwachting vanaf het moment van diagnose redelijk in te schatten. Aan de hand van onder meer de longfunctie, leeftijd en de mate van kortademigheid kunnen artsen dan voorspellen hoe de toekomst er waarschijnlijk uit zal zien.

 

Bronnen: Longfonds, astmafonds.nl en longenenleven.nl