Het menselijk lichaam is iets prachtigs, net als de werking ervan en in de loop der jaren is ons lichaam geëvolueerd. Er zijn bepaalde lichaamsdelen die wellicht vroeger een functie hadden maar nu compleet nutteloos zijn. Welke lichaamsdelen hebben geen nut (meer), of lijken geen nut meer te hebben?

Het menselijk lichaam

Het menselijk lichaam is al duizenden jaren onderhevig aan veranderingen en past zich ieder keer moeiteloos aan, aan de taken en de manier van leven waaraan het op dat moment is blootgesteld. Maar het lijkt er op dat de evolutie onze levensstijl niet helemaal kan bijhouden. We hebben lichaamsdelen die vroeger nuttig waren maar waar we nu helemaal niets meer mee doen. Denk bijvoorbeeld aan je verstandskiezen of aan lichaamsbeharing.

Maar het kan ook zo zijn dat een orgaan overbodig lijkt, maar nog wel een functie heeft, alleen weet niet iedereen dat. Het kan ook dat een orgaan alleen bij stress en bij ziekte onontbeerlijk is. Andere lichaamsdelen kunnen bij volwassenen overbodig zijn, maar voor de ontwikkeling van embryo’s toch belang hebben. Tenslotte hebben sommige lichaamsdelen, zoals bijvoorbeeld het heiligbeen, een andere functie gekregen. De rol die ze bij onze voorouders hadden, is komen te vervallen; ze zijn tijdens de evolutie niet verdwenen, maar hebben een nieuwe functie gekregen.

Oorspieren

Er zijn mensen die hun oren kunnen bewegen, maar de meeste mensen kunnen dat niet meer. Maar onderhuids liggen er nog steeds heel wat oorspieren. De spieren zijn er dus nog, maar we bewegen onze oren niet meer. In tegenstelling tot de oertijd, toen hadden we ons gehoor hard nodig om ons zelf te beschermen en toen was het handig om je oren te kunnen draaien om zo beter te horen.

Oorlellen

De oorschelp heeft een functie: de vorm is dusdanig ontwikkeld om geluiden beter op te vangen en die naar je binnenoor te sturen. Maar onze oorlellen zijn volkomen nutteloos.

Haarspiertjes

Als de haarspiertjes zich samentrekken dan krijgen we kippenvel. Dit reflex zorgt ervoor dat de haren komen recht te staan. Deze samentrekking wordt veroorzaakt door het autonoom zenuwstelsel, waardoor kippenvel niet kan worden onderdrukt. De reactie vindt vooral plaats op plaatsen met veel lichaamshaar, zoals de borst, de benen en de onderarmen.

Kippenvel komt alleen voor bij zoogdieren met een vacht, waaronder dus ook de mens. De reactie bij dieren heeft als functie om warmte vast te houden bij koude, maar ook om het dier groter te doen lijken teneinde een mogelijke vijand af te schrikken. Bij de mens is kippenvel een evolutionair overblijfsel en heeft het voor zover bekend geen functie meer.

Balletje aan binnenkant oog

Heb je ooit goed je ogen bekeken en afgevraagd wat dat kleine stukje vlees (dat balletje of vliesje), aan de binnenkant van je neus is? Men zegt dat het een overblijfsel van je derde ooglid. Het knipvlies, het derde ooglid of membrana nictitans dat nu nog bij vele dieren voor komt.

Tepels

Bij mannen hebben tepels geen nut. Ze zijn terug te voeren op de blauwdruk voor de twee geslachten in het vroege stadium van het embryo. Mannen krijgen pas later het Y-chromosoom erbij, maar op dat moment is de ontwikkeling van de tepels al gestart.

Stuitje

Het stuitje of het heiligbeen is het restant van de staart van onze voorouders. Bijna ieder zoogdier op aarde heeft er ooit in zijn leven één (gehad), al was het alleen maar in de baarmoeder. Het lijkt nu misschien overbodig, maar dat is het niet. Het heiligbeen beschermt namelijk de organen in het bekken. En men denkt nu dat het misschien als aanhechtingspunt voor skeletspieren dient en een beetje als schokdemper wanneer men gaat zitten.

Sinussen

De mens heeft in totaal 8 bijholten, ook wel sinussen genoemd. Die bijholten in de schedel staan in verbinding met de neusholte en zijn gevuld met lucht. Ze kunnen ontsteken en hoofdpijn veroorzaken. Ze zouden als functie hebben om het hoofd lichter te maken en verder spelen de sinussen een rol bij de resonantie van de stem, bij de bevochtiging van de hele neus-keel-oor-zone en bij ons reukvermogen.

Bij-eierstokken

In het vroege embryostadium ontwikkelen geslachtsorganen zich op dezelfde wijze. Dat levert bij de vrouw bij-eierstokken op, een soort tegenhangers van de zaadleiders van de man.

Verstandskiezen

Verstandskiezen waren nuttig toen we hard voedsel aten, zoals rauw vlees, bladeren en wortels. Door de evolutie is onze mond smaller geworden, waardoor er geen ruimte meer is voor de verstandskies. We hebben ze door het licht verteerbare voedsel dat we tegenwoordig eten ook niet meer nodig. Ze zijn dus overbodig en leveren in sommige gevallen problemen op doordat er onvoldoende ruimte is, waardoor tanden over elkaar kunnen schuiven. Ze worden daarom vaak getrokken. Er worden ook steeds vaker mensen geboren zonder verstandskiezen. Men verwacht dat in de toekomst mensen helemaal geen verstandskiezen meer krijgen.

Het 13e ribbenpaar

De meeste mensen hebben twaalf paar beweeglijke ribben maar sommige mensen hebben twee maal 13 ribben, net als chimpansees, onze naaste verwanten. Wellicht een overblijfsel uit de tijd dat we op handen en voeten liepen. Maar nu toch redelijk overbodig.

Bronnen: Wetenschap in Beeld en University Health News