Osteoporose wordt ook wel de stille epidemie genoemd. De schatting is dat er in Nederland meer dan 800.000 mensen met osteoporose zijn. Jaarlijks breken meer dan 83.000 mensen, die ouder zijn dan 55 jaar, een bot als gevolg van deze ziekte.

Wat is osteoporose?

Osteoporose, ook wel bekend onder de naam botontkalking, is een aandoening waarbij de botten broos en dun worden. Dat betekent dat de botten hun gezonde structuur en massa verliezen. Mensen met osteoporose hebben daardoor veel meer kans op botbreuken. Vaak gaat het dan om heupbreuken (ruim 17.000 per jaar), polsbreuken (ongeveer 12.000 per jaar) en wervelbreuken (circa 16.000 per jaar)

Ons bot bestaat uit kalk en levende cellen die botmateriaal aanmaken en cellen die bot afbreken. Tot je 30ste levensjaar wordt er meer bot opgebouwd dan afgebroken. Daarna wordt er meer bot afgebroken dan opgebouwd. Bij iedereen neemt de botmassa dus af bij het ouder worden. Bij vrouwen komt osteoporose relatief veel vaker voor dan bij mannen. 1 op de 3 vrouwen ten opzichte van 1 op de 7 mannen. Redenen hiervoor zijn dat vrouwen al minder botmassa hebben dan mannen en vrouwen verliezen daarnaast ook nog eens sneller bot door een verlaagd oestrogeen gehalte als gevolg van de overgang. Maar niet alleen oudere mensen kunnen osteoporose krijgen ook kinderen en jong volwassenen kunnen osteoporose krijgen.

Oorzaken van osteoporose

Osteoporose heeft niet één oorzaak. Er zijn meerdere oorzaken en factoren die een rol spelen.

• Ouder worden
  Tussen de 30 en 40 jaar begint bij iedereen de hoeveelheid bot heel langzaam af te nemen. De snelheid waarbij dit plaatsvindt hangt af van een aantal factoren
• De overgang bij vrouwen
  Als gevolg van de overgang maakt het lichaam minder oestrogeen aan. En oestrogeen zorgt er onder andere voor dat de afbraak van botten geremd wordt. Vrouwen die voor hun 45ste in de overgang zijn gekomen hebben een grotere kans op botontkalking.
• Onvoldoende lichaamsbeweging
  Te weinig bewegen vergroot het risico op osteoporose. Wanneer je sport zorgt deze activiteit ervoor dat de botcellen, die zorgen voor de aanmaak van bot, extra geactiveerd worden. Met andere woorden, lichaamsbeweging is belangrijk omdat het de aanmaak van botweefsel stimuleert.
• Calciumgebrek
  Een tekort aan calcium doordat iemand bijvoorbeeld minder dan 1000 mg calcium per dag eet of drinkt kan mede een oorzaak van osteoporose zijn.
• Tekort aan vitamine D
  Een tekort aan vitamine D kan ontstaan wanneer iemand te weinig zonlicht krijgt. Extra vitamine D is dan nodig. Vitamine D is namelijk een essentiële voedingsstof die nodig is voor de opname van calcium en voor gezonde botten. Het lichaam kan calcium alleen optimaal uit voedsel opnemen als het voldoende vitamine D heeft.
• Alcoholgebruik
  Overmatig alcoholgebruik zorgt voor een remmende werking op de vorming van nieuw bot, daarnaast verstoort het de werking van het lichaam om calcium op te nemen.
• Roken
  Zowel het zelf roken, als het meeroken, blijkt bij te dragen aan het ontstaan van zwakkere botten.
• Bepaalde geneesmiddelen
  Het gebruik van medicijnen zoals prednison en anti-epileptica kunnen het ontstaan van osteoporose bevorderen. Wat minder bekend is, is dat sommige middelen tegen brandend maagzuur dit zelfde effect kunnen hebben.
• Bepaalde ziekten/aandoeningen
  Een te hard werkende schildklier, reumatoïde artritis, hormoonafwijkingen, sommige maag-, darm- en leverziekten en een erfelijke aandoening zoals osteogenesis imperfecta zijn aandoeningen die osteoporose kunnen bevorderen.

Voorkomen van osteoporose

In sommige gevallen is osteoporose te voorkomen. Mensen die gezond zijn hebben er baat bij om consequent voldoende vitamine D en Calcium in te nemen. De richtlijnen van de Nederlandse Voedingsraad voor de hoeveelheid Calcium zijn:

• Kinderen 800 mg.
• Tieners 1200 mg.
• Volwassenen 800 mg.
• Ouderen 1000 mg.

Daarnaast is het belangrijk om voldoende te blijven bewegen, niet te roken en alcohol met mate te drinken.

Voor mensen die osteoporose hebben is beweging erg belangrijk. Fietsen en zwemmen zijn bijzonder geschikte activiteiten maar ook wandelen en tuinieren. Alles waarbij te zware belasting vermeden wordt. Het beste is om regelmatig te bewegen, dus iedere dag bijvoorbeeld een half uurtje. Medicijnen tegen osteoporose zorgen voor een vertraging van verdere botafbraak.

Bronnen: Beatrix ziekenhuis, St. Elizabeth ziekenhuis en Osteoporosevereniging