Het aantal kinderen met overgewicht blijft stijgen. In Nederland kampt ongeveer 12% van de kinderen van de kinderen tussen de 4-18 jaar met overgewicht, en 3,5-4% met obesitas. Dat kan erg vervelende gevolgen hebben voor het kind. Ouders spelen een grote rol in het voorkomen van overgewicht. Wat kun je als ouder doen?

Wat is overgewicht?

Overgewicht is een overschrijding van het normale vetgehalte van het lichaam, die de gezondheid kan beïnvloeden. Meestal wordt de ‘Body Mass Index’ (BMI) gebruikt om te bepalen of er sprake is van overgewicht. Dit is een eenvoudige index die de verhouding tussen lengte en gewicht van een iemand weergeeft.

De BMI wordt berekend door het gewicht (kilogram) te delen door het kwadraat van de lengte (in meter). Bijvoorbeeld: ben je 1,73 meter lang en weeg je 90 kilogram dan is je BMI: 90 kg: (1,73 x 1,73) = 30 kg/m. Voor kinderen en jonge mensen in de groei, zijn andere criteria voor overgewicht vastgesteld dan voor volwassenen. Zo ligt de grens voor overgewicht bij 5-jarigen op een BMI van 17,4 voor jongens en 17,2 voor meisjes. Voor 10-jarigen ligt die grens op een BMI van 19,8 voor jongens en 19,9 voor meisjes. De BMI heeft wel een paar beperkingen. Het houdt namelijk geen rekening met het verschil tussen spiermassa en vetpercentage, en met de enorme groei die kinderen en jongeren tussen de 5 en 18 jaar doormaken. Maar geeft natuurlijk wel een indicatie.

Gevolgen van overgewicht bij kinderen

Bijna 80% van de kinderen met overgewicht, heeft hier op volwassen leeftijd nog steeds last van. Dit kan ertoe leiden, dat ze op latere leeftijd met allerlei gezondheidsproblemen kampen, zoals te hoog cholesterol of hart- en vaatziekten. Op jonge leeftijd kan een kind met overgewicht al te maken krijgen met diabetes en gewrichtsklachten. Naast lichamelijke gevolgen kan overgewicht voor kinderen ook voor psychische last zorgen.

Diabetes

Het voorstadium voor het krijgen van diabetes is het metabool syndroom. Door dit syndroom wordt een kind minder gevoelig voor insuline. Insuline zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel goed gereguleerd wordt en dat gebeurt dan niet meer goed. Niet iedereen met deze ongevoeligheid voor insuline krijgt ook echt diabetes, maar zij kunnen wel dezelfde gezondheidsproblemen krijgen als kinderen die uiteindelijk wel diabetes krijgen. Overgewicht is de belangrijkste oorzaak van het metabool syndroom.

Problemen aan de bloedvaten

Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen en tieners met obesitas of overgewicht, meer kans hebben op een te hoge bloeddruk dan hun leeftijdsgenootjes. Het risico is 3 tot 9 keer zo groot. Een hoge bloeddruk brengt allemaal gezondheidsproblemen met zich mee. Zo hebben mensen met een te hoge bloeddruk een groter risico op hart- en vaatziekten. Deze problemen ontstaan meestal pas op latere leeftijd, maar een te hoge bloeddruk bij kinderen, is vaak al een aankondiging voor een verhoogde bloeddruk als volwassene.

Gewrichtsklachten

Kinderen in de leeftijd van 2 tot 11 jaar die te veel wegen, hebben 2 maal zo veel last van hun spieren en gewrichten. Het gaat dan vooral om problemen aan de nek, de rug, de voeten en de enkels. Verder geeft ruim de helft van de kinderen in de leeftijd, van 12 tot 17 jaar aan, last te hebben van hun spieren en gewrichten. Dit is 1/3 meer dan kinderen met een normaal gewicht. Bij te zware kinderen van deze leeftijd gaat het vooral om problemen aan de enkel en de voet, waarmee ze ook vaker naar de huisarts gaan. Er zijn ook onderzoeken, die laten zien dat de voeten van kinderen met overgewicht meestal langer zijn, breder en wat meer doorgezakt.

Psychische klachten

Ook psychische problemen kunnen het gevolg van overgewicht zijn. Kinderen met overgewicht worden vaak gepest door leeftijdgenootjes, waardoor ze onzeker kunnen worden en hun zelfvertrouwen geschaad kan worden.
Kinderen kunnen ook depressief worden als gevolg van overgewicht. Door het pestgedrag van andere kinderen, voelen deze kinderen zich vaak buitengesloten, en schamen zich voor hun lichaam. Hierdoor kan een kind een negatief zelfbeeld krijgen, waardoor sociale contacten minderen worden, omdat ze dan geen contact meer durven te leggen met andere kinderen. Verder zijn gedragsproblemen en emotionele problemen vaak ook een gevolg van overgewicht.

Tips voor ouders

Het is belangrijk, om al vroeg verkeerde gewoonten tegen te gaan om zo te voorkomen dat kinderen overgewicht of obesitas krijgen. Ouders spelen een grote rol in het voorkomen van overgewicht. Zij bepalen vaak wat kinderen eten en hoe ze bewegen. Daarnaast zijn ouders een rolmodel voor de kinderen, die heel snel alle eet- en beweeggewoonten van hun ouders overnemen. Het bevorderen van een gezonde leefstijl onder ouders en kinderen, is daarom een belangrijke vorm van preventie. Daarnaast spelen: controle van het voedingsgedrag, aanmoediging, kritiek en het faciliteren van bewegen ook een grote rol. Andere tips zijn:

• Door zelf gezond te eten en te bewegen, kun je de kinderen motiveren dat ook te doen.
• Beloon je kinderen niet met allerlei energierijke hapjes en drankjes, maar geef ze positieve aandacht en speel gezellig met ze.
• Beperk de duur van het tv kijken en gamen.
• Leer je kinderen al vroeg gezonde voedingsgewoonten aan, door ze kennis te laten maken met allerlei soorten voeding, smaakontwikkeling en voedselbereiding.
• Breng de kinderen lopend of fietsend naar school.

Bronnen: Nederlands Jeugdinstituut en OLVG