Schildklierkanker is een zeldzame aandoening, die vooral voorkomt bij vrouwen tussen de 25 en 50 jaar. Wat is de oorzaak van schildklierkanker?
Wat is schildklierkanker?
De schildklier is een vlindervormig orgaan dat zich aan de voorkant onder in de hals, onder het strottenhoofd, tegen de luchtpijp bevindt. Zoals in ieder orgaan, kan ook in de schildklier een gezwel ontstaan. Bij schildklierkanker zit er een kwaadaardige tumor in de schildklier. Bij mannen is schildklierkanker vrij zeldzaam.
Er zijn 4 belangrijke vormen van schildklierkanker papillair, folliculair, medullair en anaplastisch.
De papillaire tumor
Dit is de meest voorkomende vorm van schildklierkanker. Ongeveer 75 tot 80% van de gevonden tumoren zijn van dit type. Het kenmerk van deze vorm is dat de tumor langzaam groeit. Wanneer er uitzaaiingen zijn, dan kunnen deze voorkomen in de lymfeklieren en de longen. Dit is ook gelijk de minst kwaadaardige vorm van schildklierkanker. Na een operatie is de gemiddelde overlevingskans na 10 jaar ongeveer 95%.
De folliculaire tumor
Deze vorm komt voor bij ongeveer 15 tot 20% van de tumoren. Ook deze tumor groeit langzaam, maar uitzaaiingen (longen, botten en lever), komen bij deze vorm vaker voor. Meestal is de kanker nog wel te behandelen. Na een operatie is de overlevingskans na 10 jaar ongeveer 70%.
De medullaire tumor
De medullaire tumor is kwaadaardiger dan de papillaire en folliculaire vorm. Bij deze vorm ontstaat het carcinoom niet in de schildkliercellen, maar in de cellen die calcitonine produceren. Calcitonine is betrokken bij de calciumhuishouding, en een sterk verhoogde calcitoninewaarde in het bloed kan dan ook een aanwijzing van deze vorm van schildklierkanker zijn. Deze zeldzame vorm van schildklierkanker kent 2 vormen, te weten de niet erfelijke en de erfelijke vorm. Bij de medullaire tumor is de overlevingskans na 10 jaar 50 tot 70%.
De anaplastische tumor
Dit is een zeer agressieve vorm van kanker. Het groeit zeer snel en breidt zich snel uit naar het omliggend weefsel in de nek, maar ook naar andere delen van het lichaam. Deze vorm komt vaker voor bij mensen die ouder zijn (65 jaar en ouder), en die vaak al lang een knobbel in de schildklier hadden. Wanneer de arts de tumor in een vroeg stadium ontdekt, is er nog een operatie mogelijk. De vooruitzichten zijn over het algemeen slecht. De overlevingskans na 10 jaar is 5%.
Naast deze 4 vormen zijn er nog enkele zeer zeldzame vormen.
Symptomen van schildklierkanker
Bij schildklierkanker kun je van de volgende verschijnselen last krijgen:
- Zwelling in je hals die meebeweegt als je slikt.
- Een hese stem, die niet te verklaren is.
- Moeite hebben met slikken/brok in je keel gevoel.
- Een verandering van je stem.
- Ineens een hoorbare ademhaling.
- Benauwdheid hebben qua ademen.
- Verdikking of knobbel in je nek.
Knobbels in de schildklier komen trouwens vaak voor. Wanneer je 1 of meerdere van deze symptomen herkent, betekent dat niet direct dat je schildklierkanker hebt. De meeste knobbels zijn namelijk goedaardig en dus onschuldig.
Maar heb je een zwelling in je nek die groter dan 1 cm is, of heb je een knobbel die snel groeit? Dan is het verstandig naar je huisarts te gaan. Dat geldt ook voor de andere klachten die hierboven genoemd worden.
Hoe ontstaat schildklierkanker?
De oorzaak van schildklierkanker is nog niet bekend. Er zijn wel een aantal risicofactoren die een rol spelen.
Straling
De ziekte komt vooral voor bij mensen bij wie in de jeugd het hoofd, de hals of de borst met röntgenbestraling is behandeld, bijvoorbeeld vanwege tuberculose of kanker. Het gaat hierbij niet om het maken van röntgenfoto’s. Een behandeling met röntgenbestraling gebeurt vandaag de dag alleen nog bij kwaadaardige ziekten.
Ramp
Mensen die aan een hoge stralingsbelasting werden blootgesteld, met name door een ramp met een kerncentrale, hebben een verhoogd risico om schildklierkanker te krijgen.
Erfelijkheid
Bij minder dan 5% van de mensen met de papillaire of folliculaire vorm van schildklierkanker, lijkt er een erfelijke aanleg te zijn. Deze vorm van kanker zit komt dan in de familie voor.
Hoe wordt schildklierkanker vastgesteld?
Om schildklierkanker vast te stellen zijn de volgende onderzoeken nodig:
Bloedonderzoek
Bij verdenking van kanker aan de schildklier, zal men een bloedonderzoek doen voor het bepalen van de gehaltes aan schildklierhormoon, TSH en calcitonine.
Punctie
Indien men een schildklierkanker vermoed zal men een punctie nemen, waarbij met een dunne naald cellen uit de knobbel weefsel wordt opgezogen. Dit weefsel wordt dan beoordeeld om eventuele kankers te ontdekken en het type ervan te bepalen.
Overig
Bij het ontdekken van schildklierkanker kan men, indien nodig, andere testen uitvoeren om te ontdekken of er uitzaaiingen aanwezig zijn. Hieronder valt dan: radiografie, CT-scan, echografie en Magnetische Resonantie.
Behandeling schildklierkanker
Gelukkig kunnen de meeste vormen van schildklierkanker vroegtijdig worden vastgesteld en volledig genezen. Wanneer bij punctie de diagnose schildklierkanker vrijwel zeker is, wordt de totale schildklier verwijderd. Bij tumoren die groter zijn dan een centimeter moet de arts de gehele schildklier weghalen. Wanneer er verdenkingen van uitzaaiingen in de klieren zijn, dan worden ook de lymfeklieren in de hals weggehaald.
Als er besloten wordt dat er nabehandeling nodig is, dan kan bestraling volgen met radioactief jodium. Heel soms is uitwendige bestraling (radiotherapie) nodig.
Door de verwijdering van de schildklier ontstaat er een tekort aan schildklierhormoon en zal levenslang vervangend schildklierhormoon moeten worden gebruikt.
Bronnen: lumc.nl, mchaaglanden.nl en schildklier.nl
Eén reactie
bij mij is de schildklier gaan opspelen toen ik niet meer ongesteld werd
ik ben ook veel afgevallen zo^n 25 kilo
het advies wat ik kreeg van de specialist medicijnen waar ik weer dik van word heb hier heel veel moeite mee
wil ik liever niet gebruiken omdat de arts in opleiding niet goed luisterde naar mijn klachten
even afwachten maar tot ik mijn eigen specialist te spreken krijg
groetjes els hoogeveen