Vitamine D is een populaire vitamine zeker in de maanden januari en februari waarin we horen dat we waarschijnlijk te weinig vitamine D hebben. Maar waar is vitamine D eigenlijk voor nodig? Wat doet vitamine D precies voor je lichaam?

Wat zijn vitamines?

Vitamines zijn stoffen die de mens nodig heeft om het lichaam gezond te houden. Bijvoorbeeld voor de groei, de kracht, de afweer, het herstel van ons lichaam en de werking van ons zenuwstelsel. Vitamines zitten hoofdzakelijk in onze voeding. Vitamine D kunnen we ook zelf maken.

Wat doet vitamine D?

Zorgt voor sterke botten

Vitamine D is belangrijk voor het houden van sterke botten. In de darmen zorgt vitamine D voor de opname van calcium uit voedsel, waardoor het de balans tussen de opbouw en afbraak van botten in stand houdt. Wanneer de balans verstoord wordt en er meer calcium uit de botten gaat dan er in komt bestaat, vooral bij vrouwen in de overgang, de kans op botontkalking (osteoporose), osteomalacie (zachte, zwakke en pijnlijke botten) of de ‘Engelse ziekte’ (rachitis). Dat laatste kan bij kinderen leiden tot zwakke, kromgegroeide botten, O-benen en osteoporose.

Voorkomt spierzwakte

Vitamine D is ook belangrijk voor het behoud van sterke spieren en daarmee voor een goede spierfunctie en daarmee neemt het risico op vallen af. Omdat vitamine D daarnaast ook zorgt voor het behoud van sterke botten, vermindert het ook de kans op botbreuken.

Voor je weerstand

Er zijn sterke aanwijzingen dat vitamine D een rol speelt in het immuunsysteem, met andere woorden je weerstand. De omzetting naar de actieve vorm van vitamine D in de witte bloedcellen zorgt voor zogenaamde ‘cellulaire immuniteit’. Dit proces wordt in werking gezet door het stimuleren van de productie van een antimicrobieel eiwit, dat bacteriën onschadelijk maakt. Hierdoor kan het gebeuren worden dat je ziek wordt. Er is echter meer onderzoek nodig om de exacte rol van vitamine D in het immuunsysteem te bepalen.

Heeft invloed op de hersenfunctie

Uit meerdere studies blijkt dat vitamine D lijkt ook van invloed lijkt te zijn op onze hersenen. Zo hebben mensen met lage gehaltes aan vitamine D een grotere kans op depressie. Vitamine D lijkt ook nodig voor het denkvermogen. Een Brits onderzoek onder ruim 850 vijfenzestigplussers ondersteunt dat. Uit dat onderzoek bleek dat een vitamine D tekort een 60% grotere kans geeft op achteruitgang van het denkvermogen. Hoe vitamine D invloed kan uitoefenen op de hersenen is nog redelijk onbekend.

Anticarcinogene eigenschappen

Vitamine D is misschien wel de enige vitamine waarvoor enig bewijs te vinden is dat het, in een hogere dosis dan de standaard dosering, de overleving van kanker zou kunnen verbeteren. Er zijn aanwijzingen dat vitamine D invloed zou kunnen hebben op onder andere de overgang van cellen met algemene eigenschappen in cellen met specifieke eigenschappen, de celgroei, de vorming van nieuwe bloedvaten en metastasering.

Studies laten een relatie zien tussen een tekort aan vitamine D en het optreden van tumoren. Of dat een lage vitamine D-spiegel leidt tot een hoger risico op het optreden van tumoren of dat de tumor leidt tot een lage vitamine D-spiegel, is niet duidelijk. Om dit te kunnen aantonen, zijn interventiestudies noodzakelijk. Op dit moment lopen een aantal van deze interventiestudies.

Waar zit vitamine D in?

Zon
Wanneer de zon op je huid schijnt, wordt er in je huid meteen vitamine D gemaakt. Wanneer je huid geleidelijk bruin wordt, remt dat de aanmaak van vitamine D. Iemand met een donkere huid zal bij dezelfde hoeveelheid zonlicht dan ook minder vitamine D maken. In een land met weinig zon, of met veel kou waardoor men veel kleding draagt, zullen donkere mensen sneller een gebrek aan vitamine D hebben. Bij ouderen kan de huid wat minder goed vitamine D maken.

Voeding
Er zit vitamine D in vette vis (zoals zalm of makreel), en in levertraan (visolie). In rundvlees, kaas en eieren zit een klein beetje vitamine D. In Nederland is vitamine D aan margarine en halvarine toegevoegd. Het zit soms ook in de oliën of vetten die gebruikt kunnen worden bij het bakken en braden.

Vitamine D is belangrijk voor de opname van calcium uit de voeding. Je krijgt al voldoende calcium binnen bij een gezonde voeding met bijvoorbeeld vier porties zuivel per dag. Een portie zuivel komt overeen met een glas (150 ml) melk, karnemelk, yoghurt, kwark of vla, of een plak kaas van 20 gram.

Bronnen: Voedingscentrum, Vitamine-info.nl en oncoline.nl