Het is officieel winter, een periode waarin sommige mensen last hebben van winterhanden, wintertenen, wintervoeten of zelfs winterdijen. Maar wat is de oorzaak dat iemand hier last van krijgt, en wat kun je ertegen doen?
Wat zijn wintertenen?
Wintertenen, ook wel perniones genoemd, is een abnormale reactie van de kleine bloedvaten in de huid bij blootstelling aan kou. De meeste mensen krijgen er in de winter last van en vaak komt er weer verbetering in, wanneer de temperatuur wat omhooggaat. Het kan echter ook terugkomen en langer duren. Deze aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vooral jonge vrouwen en vrouwen van middelbare leeftijd krijgen wintertenen of handen. Het komt echter ook voor bij oudere vrouwen, mannen en kinderen. Een laag BMI lijkt het risico op perniones te verhogen.
Hoe ontstaat het?
De precieze oorzaak is niet bekend, maar men gaat ervanuit dat het een abnormale reactie is van de kleine haarvaatjes in de huid op koude. Normaliter is het zo dat wanneer de handen en voeten aan een koude omgeving worden blootgesteld, de kleine vaten aan het oppervlakte minder bloed doorlaten. Hierdoor gaat er minder bloed naar de huid, zodat de kerntemperatuur van het lichaam op peil blijft en de temperatuur van de huid daalt. Op het moment dat de temperatuur van de huid te laag wordt, dan start er een soort van beschermingsmechanisme. Hierbij worden de bloedvaatjes opengezet en de huid snel opwarmt.
Echter, bij perniones reageren de vaatjes anders. In de wat grotere vaten in de diepere delen van de huid, treedt na blootstelling aan kou een langdurige en aanhoudende vasoconstrictie (dichtknijpen van de vaten) op. Deze wordt niet vanzelf gevolgd door vasodilatatie (vaatverwijding).
Het is vooral de blootstelling aan kou samen met een hoge luchtvochtigheid en wind, die een belangrijke rol spelen. Maar ook het dragen van te strakke schoenen, te dunne sokken en strakke handschoenen kunnen een rol spelen.
Symptomen
De symptomen verschillen van persoon tot persoon. Maar mensen kunnen last krijgen van:
- Pijn
- Rode tot blauwe vlekken op de handen of boeten
- De plekken gloeien en jeuken vaak
- Tintelende of branderige zwellingen op de vingers, handen, tenen, voeten, hielen, onderbenen, soms dijen, neuspunt en/of randjes van je oren na blootstelling aan koude
- Soms kunnen er blaren, zweertjes of wonden ontstaan
- Een complicatie is een bacteriële infectie.
In principe verdwijnen de klachten binnen 1 tot 4 weken. Echter, wintertenen en winterhanden kunnen chronisch worden en hierdoor bij een nieuwe blootstelling aan (vochtige) kou terugkomen.
Maak een afspraak met je huisarts wanneer:
- De aandoening erger wordt
- Je ook klachten krijgt als je niet in de kou bent geweest
- Je heel erg veel last hebt of bètablokkers gebruikt.
Behandeling
Bij een acute aanval kunnen de klachten minder worden door de huid op te warmen en eventueel behandelen met een antijeukmiddel. Wanneer de klachten chronisch worden dan kun je denken aan de volgende behandelingsmethoden om de klachten te doen verminderen:
- Wisselbaden
Hierbij worden de voeten maximaal 2-3 minuten ondergedompeld in koud water en daarna in warm water. Er zijn veel mensen die hier baat bij hebben. Echter, een echt goede wetenschappelijke onderbouwing bestaat er (nog) niet. - Lichttherapie
Lichttherapie met UVB aan het begin van de winter heeft er bij bepaalde mensen toe geleidt dat de klachten minder werden. Maar dat is zeker niet bij iedereen. - Medicijnen
Medicinale behandeling is nog niet helemaal onderzocht. Dermatocorticosteroïden en nifedipine kunnen worden gebruikt, maar de effectiviteit is niet bewezen. Soms lijkt het wel wat te werken. Maar soms kunnen deze medicijnen ook bijwerkingen hebben.
Wat kun je zelf doen?
Helaas zijn er geen definitieve oplossingen om wintertenen en winterhanden te voorkomen. Maar probeer eens of de volgende tips je klachten wat kunnen verminderen:
- Draag warme, goed isolerende kleding (dikke sokken, handschoenen, ruim zittende, goed isolerende schoenen).
- Probeer zoveel mogelijk om temperatuurwisselingen te voorkomen. Probeer vooral (vochtige) kou te vermijden.
- Smeer de handen en voeten in met een vette crème.
- Neem bij pijn een paracetamol (raadpleeg wel je huisarts als je andere medicijnen gebruikt).
- Ben je buiten, blijf dan in beweging.• Smeer je voeten en handen in met capsaïcine crème 0,075% FNA. Deze crème is op recept verkrijgbaar. Sommige mensen hebben baat bij het gebruik van Midalgan Forte.
- Masseren helpt perniones soms te voorkomen, of zorgt voor verbetering. Dit helpt voor de doorbloeding. Wees wel voorzichtig, want je wilt de huid niet kapot maken.
2 reacties
soms gebruik ik ibarill
De Abroflor gel tegen koude handen en voeten van VSM werkt heel erg goed. Miijn zoon had vreselijk last van wintertenen maar dankzij deze gel (beginnen met gebruiken zodra je voelt dat het begint) had hij er nauwelijks tot geen last meer van. Ik gebruik het nu ook voor mijn hond, die in de winter last heeft van jeukende teentjes.