Momenteel is een burn-out beroepsziekte nummer 1. Jaarlijks worden er 500.000 mensen getroffen door een burn-out. Maar hoe weet je of jezelf op weg bent naar een burn-out? Kun je dit dan nog voorkomen?
Wat is een burn-out?
Letterlijk betekent burn-out helemaal ‘opgebrand’ of ‘uitgeblust’ zijn. Een burn-out is dan ook een staat van lichamelijke en geestelijke uitputting. Je wilt misschien nog wel iets doen, maar je kunt het gewoonweg niet. Vaak is het zo dat mensen met een burn-out het gevoel hebben dat ze alles ‘voor niets’ doen en dat ze er alleen voor staan. In de meeste gevallen komt een burn-out onverwachts binnenvallen. Lange tijd heeft iemand met veel stress rondgelopen, en dan door iets onbenullig stort iemand in. Circa 1 op de 10 mensen loopt met burn-out klachten rond.
Oorzaak van een burn-out
De oorzaak van een burn-out kan in de werksituatie, maar zeker ook in de privésfeer liggen. Daarnaast spelen persoonlijke eigenschappen ook een rol. Mogelijke oorzaken van een burn-out zijn:
Werk
- Burn-out komt vaak voor bij mensen die werken in de gezondheidszorg, het onderwijs en bij managers. In dit werk heb je veel direct en intensief contact met andere mensen, en het gedrag van deze andere mensen kan dan ook de mate van stress beïnvloeden.
- Rolconflicten die optreden als gevolg van tegenstrijdige verwachtingen die er bestaan over de vervulling van een functie tussen de werknemer en anderen.
- Onduidelijkheid over de wijze waarop de functie vervult moet worden. Maar ook onduidelijkheid over de toekomst.
- Roloverlading, dus wanneer je zo veel werk hebt dat je het gevoel hebt te verdrinken in je werk en wat dan doorslaat in paniek en stress.
Persoonlijke kenmerken
De volgende persoonlijkheidskenmerken kunnen risicofactoren zijn:
- Je gevoelens niet uiten.
- Moeilijk om hulp kunnen vragen.
- Moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen.
- Negatief zijn over je eigen prestaties.
- Perfectionistisch zijn.
- Je (te) sterk betrokken voelen bij werk.
- Erg gemotiveerd zijn en hoge eisen stellen aan jezelf.
Hoe kun je een burn-out herkennen?
De symptomen van een burn-out kunnen worden onderverdeeld in psychische en lichamelijke symptomen.
Psychische symptomen:
- Slechte concentratie en vergeetachtigheid.
- Minder goed beslissingen kunnen nemen.
- Angst- en paniekklachten.
- Prikkelbaar zijn.
- Gevoel van machteloosheid.
- Opgejaagd gevoel hebben.
- Niet echt van dingen kunnen genieten.
- Sneller agressief.
- Lusteloosheid, nergens zin in hebben.
- Gevoelens van onzekerheid.
- Neiging tot verslaving.
- Huilbuien.
- Moeilijk kunnen ontspannen.
Lichamelijke symptomen:
- Constante vermoeidheid ervaren.
- Slaapproblemen hebben.
- Nek- en schouderpijn hebben.
- Darmklachten en of maagklachten hebben.
- Hoofdpijn hebben.
- Hoge ademhaling ervaren.
- Verhoogde hartslag hebben.
- Duizeligheid ervaren.
Behandeling van een burn-out
Wanneer iemand rust neemt, dan verminderen de klachten uiteindelijk vanzelf. Echter, om herhaling te voorkomen, is het erg belangrijk om voor jezelf in kaart te brengen welke omstandigheden tot zoveel stress hebben geleid. Je kunt hierbij ondersteund worden door een psychotherapeut. Wanneer je zicht hebt op de oorzaak, dan kun je daar een passende oplossing bij zoeken. Als spanningsklachten voortkomen uit problemen op het werk, dan is het verstandig om ook de bedrijfsarts in te lichten. Deze kan bovendien begeleiding bieden bij de opbouw van de werkbelasting.
Wanneer de klachten na 6 weken niet voldoende verminderen, dan kan er gekozen worden voor een behandeling die gebaseerd is op cognitieve gedragstherapie. Medicijnen zijn meestal geen onderdeel van de behandeling van een burn-out. Deze worden hooguit 2 weken voorgeschreven wanneer je veel last hebt van symptomen die je hinderen in je functioneren, zoals slaapproblemen.
Wat kun je zelf doen?
Ritme en regelmaat vormen een belangrijk onderdeel van een ontspannen leven. Zorg daarom iedere dag voor voldoende slaap. Je lichaam herstelt zich dan en je hersenen verwerken de indrukken van de dag. Langdurig slaaptekort zorgt voor: vermoeidheid, gebrek aan motivatie om dingen te ondernemen, tekort aan energie, stemmingswisselingen, problemen met concentratie en geheugen. Ook regelmatig bewegen kan je helpen. Door te bewegen maakt je lichaam endorfine aan, het gelukshormoon. Maar je kunt ook beter relativeren wanneer je regelmatig sport. Zorg ook voor goede voeding, dus voor voldoende groente, fruit, vezels en drink genoeg water. Stoppen met piekeren is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Toch is het zaak om dat te doen, want piekeren is een behoorlijke stressbron, een echte energievreter.
Bronnen: Zorgwijzer en Trimbos Instituut
Eén reactie
Herkenbare symptomen. Wat helpen kan.. Je moet niet zo streng zijn voor jezelf en je proberen te richten op alles WAT WEL gelukt is die dag.Ook als dat voor je gevoel niets voorstelt bijv wasje opgehangen.Het komt weer goed zegt iedereen. Kost alleen tijd. Ene dag beter dan andere. Ga niet over je grens. Jij bent jij…en je bent prima zo.