Endometriose is een pijnlijke aandoening, die wanneer deze niet behandeld wordt, kan leiden tot onvruchtbaarheid. Daarom is het belangrijk om er niet te lang mee rond te lopen. Wat zijn de symptomen van deze aandoening, en hoe is deze te behandelen?

Wat is endometriose?

Endometriose is een chronische goedaardige ziekte, waarbij er weefsel dat op het baarmoederslijmvlies lijkt buiten de baarmoederholte voorkomt. Het kan bijvoorbeeld in de buikholte, op of in de eierstokken of in de blaas zitten. Deze stukjes slijmvlies groeien, net als het baarmoederslijmvlies, iedere maand onder invloed van hormoonveranderingen aan. Om vervolgens weer te worden afgebroken. Dit leidt tot kleine bloedingen in de buikholte. Omdat deze bloedingen niet via de schede worden afgevoerd kan dit zorgen voor: irritatie, kleine littekens en verklevingen tussen organen. Na verloop van tijd kan er een chronische ontsteking van de endometriosehaarden ontstaan.

Symptomen endometriose

In veel gevallen geeft endometriose geen klachten. Echter, sommige vrouwen hebben juist heel veel klachten. De volgende klachten kunnen door endometriose worden veroorzaakt:

• Pijnlijke menstruaties. De pijn wordt meestal beschreven als stekend en aanhoudend, als een soort kramp. Dit kan gepaard gaan met een lage rugpijn. Menstruatiepijn duidt niet altijd op endometriose en kan ook een andere oorzaak hebben.
• Menstruatieproblemen. Veel bloedverlies en/of onregelmatige menstruaties.
• Pijn bij het vrijen. De pijn ontstaat tijdens of vlak na het vrijen en bevindt zich diep in de buik of de schede.
• Pijn bij de ontlasting. Wanneer de endometriose zich in de darm bevindt, dan kan dit voor pijn tijdens de ontlasting zorgen. Maar ook voor diarree of juist obstipatie.
• Slijm/bloed bij de ontlasting.
• Plasklachten. Soms kan de urine tijdens de menstruatie rood kleuren van het bloed. Ook kunnen mensen met endometriose pijn bij het plassen ervaren.
• Buikpijn. Chocoladecysten in de eierstokken, die gevuld zijn met bloed, kunnen na verloop van tijd openbarsten. Dat veroorzaakt een acute en hevige buikpijn.

Endometriose en verminderde vruchtbaarheid

Sommige vrouwen met deze aandoening kunnen moeilijk zwanger worden. De exacte aantallen zijn niet bekend. In het algemeen geldt: hoe ernstiger en hoe uitgebreider de endometriose, hoe kleiner de kans dat je zonder medische hulp zwanger wordt.

Bij chocoladecysten in de eierstokken en bij diepe endometriose is de kans op onvruchtbaarheid zeer groot. Waarom endometriose tot een verminderde vruchtbaarheid kan leiden, is nog altijd niet helemaal duidelijk. Het zou kunnen dat het slijmvliesweefsel op de eierstokken de loslating van eitjes om bevrucht te worden belet. Een andere mogelijke verklaring is dat de ontstekingen die een gevolg zijn van endometriose, de kwaliteit van de eicellen of de zaadcellen aantasten.

Hoe ontstaat endometriose?

De exacte oorzaak is (nog) niet bekend. Men gaat er vanuit dat het met een combinatie van factoren te maken heeft.

• Hormonen. Het lijkt er op dat het vrouwelijke hormoon oestrogeen een zeer belangrijke rol speelt. Dat verklaart waarom de klachten na de menopauze meestal verdwijnen. Maar ook dat de klachten meestal minder worden door een hormonale behandeling, waarbij de oestrogenenproductie wordt verminderd.
• Retrograde (terugvloeiende) menstruatie. Bij elke menstruatie kan er een klein beetje bloed en afgestoten baarmoederslijmvlies via de eileiders in de buikholte terechtkomen. Wanneer dit slijmvlies zich in de buikholte inplant en er begint te groeien, zou endometriose kunnen ontstaan.
• Erfelijkheid. Het is bekend dat vrouwen die een moeder of zus hebben met endometriose, een grotere kans hebben om zelf ook endometriose te krijgen.
• Afweersysteem.
• Mogelijk hebben vrouwen met endometriose een afweerstoornis, waardoor het slijmvlies dat zich buiten de baarmoeder bevindt, niet wordt afgebroken en zich op een abnormale manier kan ontwikkelen.

Behandeling van endometriose

Endometriose is een chronische ziekte, en de behandeling is er dan ook gericht op het verminderen of oplossen van de bestaande klachten.

• Pijnstillers. Tegen de pijnklachten (buikpijn, rugpijn of pijn bij het vrijen) kan het voldoende zijn om pijnstillers zoals diclofenac, ibuprofen of naproxen in te nemen. Neem ze wel alleen in tijdens de menstruatie, op de dagen van veel buikpijn. Het is belangrijk deze in te nemen zodra de pijn opkomt. Ze werken minder goed op het moment dat de pijn al in volle hevigheid aanwezig is.
• Hormonale behandeling. In het algemeen helpt hormoontherapie om pijnklachten te verminderen bij vrouwen met endometriose. Iemand mag deze geneesmiddelen in principe niet langer dan een half jaar gebruiken, omdat ze botontkalking veroorzaken. Duurt de behandeling langer dan een half jaar, dan is het verstandig om tabletten met oestrogenen in te nemen om zo de eventuele botontkalking tegen gaan.
• Operatieve ingreep. De gynaecoloog kan endometriose, cysten en/of verklevingen tijdens een kijkoperatie of een buikoperatie verwijderen om pijn te verminderen.

Wanneer naar de huisarts?

Op het moment dat je tijdens de menstruaties vaak buikpijn of andere klachten hebt, dan is het verstandig om naar je huisarts te gaan. Extreem pijnlijke menstruaties zijn niet normaal. Zeker wanneer de pijn niet weggaat op het moment dat je een pijnstiller neemt. Maar ook wanneer je problemen hebt om zwanger te worden, ga dan naar je huisarts. Ook dit kan wijzen op deze aandoening.

Twijfel je na het lezen van dit artikel of je naar de huisarts moet? Doorloop dan eens onze vragenlijst en ontvang na afloop direct een betrouwbaar advies.

Bronnen: endometriose.nl, uzleuven.be en catharinaziekenhuis.nl