Etalagebenen zijn een vaak voorkomend probleem. Ruim één op de vijf mensen van 50 jaar en ouder heeft één of meer symptomen die op een etalagebeen wijzen. Maar wat zijn etalagebenen eigenlijk en wat zijn de risicofactoren?

Wat zijn etalagebenen?

Wanneer je last hebt van etalagebenen, dan ervaar je pijn in je benen als gevolg van een vernauwing van de slagaders in de benen.  Als gevolg van deze vernauwing wordt de bloedsomloop bemoeilijkt. Hierdoor krijgt het weefsel die van dat bloedvat afhankelijk is, te weinig bloed en dus te weinig zuurstof. Tijdens het lopen hebben de benen juist extra zuurstof nodig, maar door de vernauwing is dat niet mogelijk. Hierdoor voel je pijn in je kuit, dijbeen of bil tijdens het lopen. Zodra je stilstaat, verdwijnt de pijn.

De naam etalagebenen is bedacht, omdat patiënten zich een houding willen geven op het moment dat ze even moeten rusten. Ze kijken dan bijvoorbeeld in de etalage van een winkel.

Wanneer de vernauwing dusdanig is dat er zo weinig bloed naar de benen en je bijna niet meer kunt lopen en zelfs in rust pijn hebt, dan spreekt men van een kritische ischemie. 

Risicofactoren

De kans op het krijgen van etalagebenen wordt groter door:

• Roken. De kans op etalagebenen is 5 keer hoger bij rokers dan bij niet-rokers.
• Verhoogde bloeddruk.
• Diabetes Mellitus.
• Verhoogd cholesterolgehalte.
• Aan weinig lichaamsbeweging doen.
• Leeftijd.
• Erfelijkheid.
• Overgewicht.

Symptomen etalagebenen

Pijn tijdens het lopen is het meest herkenbare symptoom van etalagebenen. In veel gevallen voel je de pijn in je kuit, maar je kunt ook pijn hebben in je bovenbeen of bilspier. Sommige mensen ervaren deze pijn na een flink eind lopen. Echter, wanneer er sprake van een ernstige vernauwing is, dan kan de pijn al na een paar meter ontstaan. Andere symptomen die op etalagebenen kunnen wijzen zijn:

• Koude voeten.
• Verdoofd of moe gevoel in de benen.
• Minder vet op de onderbenen.
• Verminderde haargroei op benen en voeten.
• Wondjes en ontstekingen die spontaan ontstaan en slecht genezen.
• Kalknagels en een vertraagde nagelgroei.

Sommige mensen hebben zelfs pijn als ze zitten of liggen. De klachten zijn er dan vooral ‘s nachts.

Wat kun je zelf doen?

Je kunt zelf veel doen om de klachten tegen te gaan. Wat kun je doen:

Stoppen met roken
Wanneer je rookt, dan is het belangrijkste advies om te stoppen met roken. Roken is de belangrijkste oorzaak van slagaderverkalking. Studies hebben uitgewezen dat gemiddeld 28% van de mensen met etalagebenen, die blijven roken, na 5 jaar een amputatie moeten ondergaan. Tegenover ongeveer 11% bij mensen die niet roken.

Gezonde voeding
Gezonde voeding bestaat uit het beperken van het eten van verzadigde vetten. Dit vet verhoogt namelijk het cholesterolgehalte. Verzadigde vetten zitten vooral in vette vleeswaren, roomboter, 48+ kaas, margarine uit een pakje, volle melkproducten, koekjes en gebakjes.

Ook moet het gebruik van zout worden beperkt. Te veel zout kan je bloeddruk verhogen. Wanneer je alcohol drinkt, drink dan niet meer dan 1 glaasje per dag.

Daar staat tegenover dat je veel groente, fruit, volkorenproducten, peulvruchten en noten mag eten. Wanneer je minstens 1 keer per week vis, liefst vette vis, zoals haring, zalm, makreel eet, dan is dat ook een onderdeel van gezonde voeding.

Voldoende bewegen
Bewegen is voor iedereen goed, maar zeker voor mensen met etalagebenen. Het versterkt de algemene conditie, is goed voor de bloedsomloop en bevordert de stofwisseling.  Vooral wandelen is erg goed. Het zorgt ervoor dat de bloedstroom door de kleinere vaten toeneemt. Hierdoor ontstaan er langzaam sluiproutes, die het bloed om de vernauwde vaten heen leiden. Op deze manier worden je benen weer beter van bloed voorzien. De spieren krijgen meer zuurstof en je hebt minder gauw klachten. Na verloop van tijd kan je een grotere afstand wandelen voordat de klachten optreden.

Voetverzorging
Een goede verzorging van de voeten en benen is extra belangrijk als je etalage- benen hebt. Wat kun je doen:

• Kijk ieder dag naar je voeten om te kijken of er geen blaren of wondjes op zitten. Dit is belangrijk omdat de gevoeligheid van de getroffen voet door de slechte doorbloeding en de aantasting van de zenuw het gevoel vermindert.
• Ga bij slecht genezende wondjes, druk- of eeltplekken naar je huisarts. Het kan zijn dat je huisarts je doorstuurt naar een pedicure of podotherapeut.
• Verzorg je voeten door deze in te smeren met een verzachtende crème of olie, maar smeer niet tussen je tenen.
• Draag goed passende schoenen, want knellende schoenen kunnen blaren en/of wondjes veroorzaken.
• Loop niet op blote voeten, want hiermee kun je infecties veroorzaken.
• Houd je voeten warm, ook wanneer je naar bed gaat.
• Wanneer het koud is, draag dan thermo-ondergoed of een legging.

Patiënten met diabetes mellitus hebben meer kans op het krijgen van wondjes aan het been of de voet die niet genezen. Het kan voorkomen dat dit geen pijnklachten geeft als de gevoelszenuwen door de diabetes mellitus uitgeschakeld zijn. Dit kan gevaarlijk zijn. 

Behandeling

Er zijn een aantal soorten behandeling die ingezet kunnen worden. Welke het beste is, is afhankelijk van de ernst van het probleem en welke slagader het betreft:

Looptraining

Een intensieve looptraining onder begeleiding van een gespecialiseerde fysiotherapeut is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Door veel te lopen, en dat telkens uit te bouwen qua tijd, kunnen op den duur de klachten minder worden of zelfs verdwijnen.

Medicijnen

Er bestaan geen medicijnen die etalagebenen kunnen behandelen, maar je arts kan wel medicijnen voorschrijven als aanvulling op de leefregels of op de looptraining. De medicijnen die je arts voor kan schrijven kunnen antistollingsmiddelen, plaatjesaggregatieremmers, bloeddruk- en/of cholesterolverlagende middelen zijn.

Dotteren
Hierbij wordt de vernauwing in het bloedvat met een ballonnetje opgerekt, om zo het bloedvat beter doorgankelijk te maken. In de meeste gevallen is dotteren een weinig belastende ingreep en vindt meestal plaats onder plaatselijke verdoving.

Operatie
Alleen bij zeer ernstige klachten wordt er gekozen voor een operatie. Denk hierbij aan pijnklachten die in rust niet weggaan of wanneer je last hebt van wondjes die niet genezen. Er zijn verschillende operaties mogelijk. Meestal wordt er een omleiding (bypass) gemaakt langs een vernauwing. Daarvoor wordt dan je eigen ader of een vaatprothese gebruikt. Maar ook een broekprothese behoort tot de mogelijkheden.

Bronnen: etalagebenen.nl en antoniusziekenhuis.nl