Sinds eind mei is er sprake van een mazelen epidemie in Nederland. De uitbraak verspreidt zich voornamelijk in gemeenten met een lage vaccinatiegraad. De verwachting dat de piek van de epidemie in het najaar zou plaatsvinden, lijkt uit te komen. Vorige week publiceerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) nieuwe cijfers waaruit bleek dat inmiddels 1458 mensen de mazelen hebben of hebben gehad. Ook lag het aantal nieuwe meldingen die week twee keer hoger dan de week daarvoor. Is dit reden om u zorgen te maken? Hoe ernstig is de ziekte eigenlijk en wat zijn de symptomen? Huisarts.nl zet alle gegevens voor u op een rij.

Mazelen en de symptomen

Mazelen wordt veroorzaakt door een virus en is een zeer besmettelijke ziekte. Het virus verspreidt zich door de lucht, bijvoorbeeld doordat een besmet persoon hoest of niest. Het virus kan zo door een ander ingeademd worden. De incubatietijd, de tijd tussen besmetting en de eerste symptomen, is ongeveer tien dagen en de symptomen komen plotseling opzetten. Wanneer iemand mazelen heeft is besmettelijk vanaf vier dagen voor de huiduitslag, tot vier dagen erna.

Verkoudheid, hoesten, algehele malaise en koorts zijn een aantal van de eerste symptomen bij mazelen. Enkele dagen tot een week daarna ontstaan de eerste vlekken op de huid. Deze huiduitslag begint achter de oren en verspreidt zich daarna over de rest van het lichaam.

Verloop van de ziekte en complicaties

In het algemeen is gebruik van medicatie niet nodig. Er is ook geen specifieke behandeling voor de ziekte. Na een aantal dagen zal de uitslag minder worden en wordt de patiënt vanzelf weer beter. In enkele gevallen ontstaan er echter complicaties. Zeer jonge kinderen, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een sterk verminderd afweersysteem lopen hierop een verhoogd risico.

Een complicatie die regelmatig voorkomt zijn een middenoorontsteking en longontsteking. Een zeldzamere complicatie is een hersenontsteking. De laatste komt op ongeveer 1 op de 1000 ziektegevallen voor. De kans op overlijden door besmetting met mazelen wordt door het RIVM geschat op 1 op de 10.000. Het is echter lastig om concrete cijfers te geven, aangezien niet iedereen die besmet is met mazelen zich bij een huisarts meldt en dus niet geregistreerd wordt als zodanig.

Vaccinaties

Als u niet bent gevaccineerd of de mazelen niet eerder heeft gehad, dan kunt u de ziekte krijgen. Sinds 1976 is de vaccinatie tegen mazelen opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). De meeste mensen zijn dan ook beschermd tegen de ziekte doordat zij gevaccineerd zijn of de ziekte al eens eerder hebben gehad. Er zijn echter mensen die hun kinderen niet laten inenten vanwege religieuze overtuiging. De huidige uitbraak concentreert zich dan ook in de zogenoemde biblebelt. In deze regio zijn er relatief veel mensen die niet gevaccineerd zijn voor de mazelen en andere ziekten, omwille van hun geloofsovertuiging. Het RIVM verwacht dat de ziekte zich onder deze groep mensen zich nog verder zal uitbreiden. Naar aanleiding van de uitbraak heeft de minister van Volksgezondheid besloten om aan bepaalde groepen kinderen extra vaccinaties aan te bieden. Hierdoor hoopt men de uitbraak enigszins te verkleinen.

Wat u kunt doen

Zoals gezegd is er geen specifieke behandeling voor de ziekte. U kunt wel proberen om verdere besmetting te voorkomen. Door de hand voor de mond en neus te houden tijdens het hoesten of niezen kunt u verspreiding van het virus door de lucht tegen gaan. Het beste is echter om gebruik te maken van een papieren zakdoek. Gebruik deze eenmalig en gooi de zakdoek daarna weg.

Verloop van de epidemie

Sinds eind mei zijn er 1458 gevallen van mazelen gemeld. Het gaat hierbij om gevallen die opgelopen zijn in Nederland. Het RIVM geeft aan dat dit aantal een grote onderschatting is van het werkelijke aantal ziektegevallen. Dit komt omdat lang niet ieder geval van mazelen door een arts wordt vastgesteld en dus geregistreerd wordt.

De epidemie komt in een aantal regio’s in Nederland voor, maar concentreert zich voornamelijk in gemeenten met een lage vaccinatiegraad. De meeste patiënten zijn dan ook ongevaccineerd en bevinden zich in de leeftijdscategorie van 4 tot 12 jaar.

De stand van zaken op dit moment

Afgelopen week publiceerde het RIVM nieuwe cijfers. Daaruit blijkt dat het aantal nieuwe meldingen oploopt. Hieruit kan worden opgemaakt dat de epidemie, zoals verwacht, zijn piek beleeft in de periode na de zomervakantie. Op de website van het RIVM kunt u het laatste nieuws rondom de epidemie volgen. Hier vindt u ook meer informatie over de ziekte en worden veelgestelde vragen beantwoord.