We hebben allemaal wel eens last van een ontsteking in je mond. Een plek, een zweertje. Maar waardoor krijg je een ontsteking in je mond. Kun je voorkomen dat je een infectie krijgt? En wat kun je doen als je last hebt van een mondslijmvliesontsteking?

Wat is mondslijmvliesontsteking?

Aan de binnenkant van je mond zit een slijmvlieslaag. Deze laag heeft een beschermende werking voor de mondholte. Op het moment dat dit mondslijmvlies ontstoken is, dan praten we van een mondslijmvliesontsteking, ook wel stomatitis genoemd. Een bekende vorm van mondslijmvliesontsteking zijn aften.

Mogelijke oorzaken

Een mondslijmvliesontsteking kan door een aantal verschillende oorzaken ontstaan. De meest voorkomen de oorzaken zijn:

• Bacteriën, virussen, gisten of schimmels
  Een veelvoorkomende schimmel in de mondholte is candida. Candida komt bij ongeveer 50% van de mensen van nature voor in de mondholte. Wanneer er, bijvoorbeeld door ziekte of medicijngebruik, overgroei van candida plaatsvindt, kunnen klachten ontstaan. Maar ook een virale infectie (herpes simplex), kan de oorzaak zijn.
• Medicatie
  Bepaalde medicijnen, waaronder antibiotica, zijn een risicofactor voor stomatitis. Het is het gevolg van een verstoorde balans van de bacterieflora in de mond door medicijngebruik.
• Chemotherapie en/of bestraling
  Regelmatig zijn ontstekingen in de mondholte een bijwerking van chemotherapie en/of bestraling bij kankerpatiënten.
• Verlaagde weerstand
  Wanneer de opname van belangrijke voedingsstoffen verminderd is, kan de conditie en weerstand worden aangetast. Chronische aandoeningen zoals coeliakie en de ziekte van Crohn kunnen hier de oorzaak van zijn. Doordat de weerstand is aangetast kunnen er ontstekingen ontstaan, waaronder in de mondholte.
• Langere tijd niet kunnen kauwen
  Wanneer je lange tijd niet kauwt, dan maak je weinig speeksel aan. Dit kan gebeuren bij mensen die sondevoeding of voeding via het infuus krijgen. Te weinig speeksel maakt de mondholte gevoeliger voor infecties. Het kauwen van kauwgom kan helpen ontstekingen te voorkomen.
• Vitamine B12-tekort
  Als gevolg van bloedarmoede of een slecht voedingspatroon kan er een vitamine B12 te kort ontstaan. Dit kan een mondslijmvliesontsteking veroorzaken.
• Afwijkingen of ontstekingen van het gebit.

Hoe herken je een mondslijmvliesontsteking?

Een mondslijmvliesontsteking kun je herkennen aan één of meer van de volgende klachten:

• Een droge en gevoelige mond.
• Rood mondslijmvlies.
• Het slijmvlies kan makkelijk bloeden.
• Blaasjes, zweertjes en kloofjes die in en om de mondholte (op de lippen) kunnen ontstaan.
• Opgezwollen tandvlees, rood en gevoelig worden en gaan ontsteken.
• Speeksel kan wat dikker/plakkeriger worden.
• Slechte adem.

Diagnose

In de meeste gevallen zal een ontsteking uit zichzelf genezen. Echter, wanneer je last blijft houden, dan zal de huisarts of tandarts eerst onderzoeken waardoor je stomatitis heeft. Dit omdat een mondslijmvliesontsteking zo veel verschillende oorzaken kan hebben. De diagnose kan gesteld worden door een huisarts of tandarts die de binnenkant van de mondholte goed bekijkt. Het kan ook zo zijn dat er aanvullend onderzoek nodig is, zoals het uitnemen van een stukje weefsel, een kweek en bloedonderzoek. Wanneer je medicijnen gebruikt, dan zal er worden gekeken of die misschien verantwoordelijk zijn voor de ontsteking.

Behandelingsmogelijkheden

Als de klachten aanhouden kan de arts een medicijn voorschrijven. Een bacteriële infectie kan behandeld worden met antibiotica. Wanneer een schimmel, zoals candida, verantwoordelijk is dan kan een antischimmelmiddel voorgeschreven worden. De huisarts kan ook ontstekingsremmende en/of antibacteriële medicijnen voorschrijven. Wanneer je heel erg veel pijn hebt, dan kan deze bestreden worden met paracetamol.

Zelfzorg

Bij de drogist en/of apotheek zijn zelfzorgmiddelen verkrijgbaar tegen blaasjes en ontstekingen in de mondholte. Daarnaast kan het spoelen van je mond met een zoutoplossing of kamillethee, verzachtend werken en misschien zelfs de genezing versnellen.

Tips en adviezen

Er zijn een aantal dingen waar je op kunt letten om te voorkomen dat je een mondslijmvliesontsteking krijgt:

• Een goede mondverzorging en mondhygiëne is erg belangrijk. Poets niet alleen de tanden, maar ook de tong. De groefjes in het tongoppervlak kunnen een broedplaats voor bacteriën vormen.
• Breng minimaal één keer per jaar een bezoek aan de tandarts.
• Wanneer je een kunstgebit draagt, dan is het aan te raden om deze minimaal één keer per dag grondig schoon te maken. Vergeet hierbij niet de ruimtes tussen de tanden en kiezen niet. Raadpleeg eventueel een tandarts of mondhygiënist(e).
• Stop met roken.
• Snoep weinig.
• Om de weerstand op peil te houden is een gezonde en gevarieerde voeding belangrijk in combinatie met voldoende rust of slaap en lichaamsbeweging.

Bronnen: Maag Lever Darm Stichting en Gezondheid en Wetenschap